De collectie memorabilia van Henry Morton Stanley

De beroemde ontdekkingsreiziger Henry Morton Stanley (1841-1904) nam van zijn Afrika-reizen grote verzamelingen voorwerpen en specimens mee naar Groot-Brittannië. Een groot deel daarvan, zoals zaden en stalen van gesteenten, verzamelde Stanley tijdens zijn laatste expeditie, de Emin Pasha-reddingsexpeditie (1887-1890), ondanks pech met kano’s en een gebrek aan dragers. Stanley was verzot op het verzamelen van wapens, die hij thuis aan de muren hing. Zijn publicaties droegen bij tot het classificeren van een aantal voorwerpen, meestal afkomstig uit de Swahili- en Zande-regio’s, maar voor sommige is er vandaag nog altijd geen verklaring.

Andere voorwerpen van Stanley zijn het kompas, de thermometer, de hoogtemeter, de sextant en de kunstmatige horizon. Aanvankelijk was Stanley als journalist en selfmade man niet welkom in wetenschappelijke kringen. Ook na zijn succesvolle expeditie en zoektocht naar dokter Livingstone (1871-1872) hadden aardrijkskundigen nog twijfels bij wat hij had gepresteerd. Om die reden werden zijn volgende expedities naar Afrika (1874-1877) en die namens koning Leopold II (1879-1884) voorafgegaan door zorgvuldige voorbereidingen. Om te beantwoorden aan de verwachtingen van de genootschappen van geleerden en aan die van het grote publiek, droeg hij steevast de verplichte attributen en wetenschappelijke instrumenten van de moderne reiziger met zich mee. Uit zijn notities blijkt dat hij de positie van zijn karavaan nauwgezet rapporteerde en de landschappen en vegetatie bestudeerde en beschreef. 

In 1954 herdacht het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika de 50ste verjaardag van het overlijden van Henry Morton Stanley. Zijn adoptiezoon, Denzil, greep de gelegenheid aan om een schenking te doen van meer dan 300 memorabilia uit het landgoed van zijn ouders in Furze Hill, in het Britse graafschap Surrey. De collectie bestaat uit aantekeningen van Stanley’s reizen, en eretekens en prijzen die hij ontving. 

De collectie van Stanley-objecten van het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika is het enige samenhangende overblijfsel van de uitgebreide collectie die Stanley aanlegde. In 2002 maakten Stanley’s erfgenamen het landgoed in Furze Hill leeg. De overgebleven archieven, foto’s en souvenirs gingen onder de hamer en het huis werd verkocht.